Sau Tết thường có rất nhiều vấn đề rối loạn dinh dưỡng ở các lứa tuổi và đặc biệt ở trẻ em. Ngày Tết thường có rất nhiều các thực phẩm ở trong nhà nên những trẻ ăn tốt thường bị tăng cân dẫn đến thừa cân béo phì, bên cạnh đó những trẻ biếng ăn mà bố mẹ lại ít thời gian chăm các con hơn vào ngày Tết dẫn đến thiếu dinh dưỡng và 1 số rối loạn về tiêu hóa hay gặp khác. Livestream “Dinh dưỡng hợp lý cho trẻ sau Tết Nguyên Đán” sẽ giúp các bố mẹ giải đáp các thắc mắc về dinh dưỡng cho bé trong giai đoạn này.
Sau buổi livestream, NINFOOD đã tổng hợp lại một số câu hỏi được bác sĩ trả lời như sau:
Câu hỏi 1: Bé bị thiếu máu nên bổ sung các thực phẩm gì cho bé hàng ngày ngoài việc sử dụng thuốc?
Bác sĩ: Trước tiên bố mẹ phải tuân thủ việc sử dụng sắt cho con theo đúng chỉ định của bác sĩ. Về chế độ ăn, trước hết bố mẹ cần cho trẻ ăn đầy đủ theo nhu cầu năng lượng. Khi trẻ bị thiếu máu thì nên chú ý các nhóm thực phẩm:
+ Nhóm đạm: Đạm cung cấp các axit amin trong việc tạo máu. Các loại thực phẩm có hàm lượng sắt cao: thịt đỏ (thịt bò, thịt chim…), lòng đỏ trứng, gan động vật, nội tạng (tim)… có thể cung cấp sắt cho bé rất tốt.
+ Nhóm rau xanh và quả: Muốn hấp thu tốt sắt cần phải có đủ vitamin C. Các loại rau quả giàu vitamin C: cam, bưởi, ổi, kiwi, các loại rau sẫm màu…
Bố mẹ phải theo dõi quá trình điều trị thiếu máu cho con trong khoảng 2-3 tháng, thậm chí nếu trẻ bị thiếu máu nặng hơn thì sẽ phải điều trị lâu hơn.
Sau quá trình điều trị thiếu máu thì bố mẹ vẫn cần theo dõi chế độ ăn của con để con không bị thiếu máu trở lại do thiếu máu ảnh hưởng rất lớn tới sự phát triển của trẻ.
Câu hỏi 2: Bé 4 tuổi lười ăn, chỉ ăn ít ruốc, thịt băm, cơm ăn chỉ ½ bát con một bữa, ăn rất ít rau xanh và hoa quả, sữa cũng chỉ uống 1 hộp, xin bác sĩ cho lời khuyên để cải thiện tình hình biếng ăn của bé?
Bác sĩ: Với chế độ ăn của con như thế này thì chỉ bằng khoảng một nửa so với các bạn ở lứa tuổi này. Để cải thiện được được vấn đề của con thì trước hết phải xem lại do mình đã chế biến bữa ăn phù hợp với khẩu vị của bé chưa, hay chỉ nấu mãi 1 món mà con thích ăn. Mẹ hãy thay đổi cách chế biến món ăn cho con. Có thể thử xen kẽ với các món như sa lát để con ăn được rau xanh.
Mẹ nên kiểm tra xem trẻ có ăn vặt hay không. Nếu trẻ hay ăn vặt thì sẽ ngang bụng rồi không ăn được bữa chính nữa. Nên chú ý cho con ăn đúng giờ và hạn chế thói quen ăn vặt.
Nếu mẹ đã thay đổi thói quen ăn cho con mà không thấy hiệu quả thì nên cho con đến khám để các bác sĩ tư vấn xem con có bị thiếu chất hay không. Chế độ ăn của con như trên mà kéo dài như vậy thì khả năng thiếu chất rất là cao. Khi thiếu chất (đặc biệt là thiếu kẽm) thì trẻ lại càng biếng ăn hơn nữa. Mẹ cần bổ sung các vi chất cho con đặc biệt là sắt và kẽm thì dần dần con sẽ ăn được trở lại. Lưu ý không nên tự bổ sung mà cần đến các bác sĩ tư vấn để bổ sung liều lượng phù hợp.
Câu hỏi 3: Bé 10 tháng tuổi không chịu ăn chỉ bú mẹ, giờ bé chỉ nặng 7kg, mong bác sĩ tư vấn về chế độ dinh dưỡng cho bé?
Bác sĩ: Bé 10 tháng mà chỉ nặng 7kg thì cũng suýt soát bị suy dinh dưỡng rồi. Chế độ ăn của bé hiện giờ không đủ dinh dưỡng do sữa mẹ chỉ đầy đủ dinh dưỡng trong vòng 6 tháng đầu. Sau 6 tháng các vi chất trong sữa mẹ giảm rất nhiều đặc biệt là sắt và kẽm. Do đó sữa mẹ không còn cung cấp đủ năng lượng cũng như các vi chất quan trọng cho bé đang 10 tháng tuổi nữa.
Trường hợp này thì mẹ không nên chỉ làm 1 loại bột. Hiện nay có rất nhiều bột ăn liền với các khẩu vị khác nhau giúp bé ngon miệng. Ở viện Dinh dưỡng Quốc gia cũng có bột ăn dặm Nufavie bổ sung các vi chất cần thiết cho trẻ.
Bố mẹ nên xen kẽ các bữa ăn dùng bột ăn liền và bột tự nấu. Do các thực phẩm tươi tự nấu sẽ nhiều chất dinh dưỡng hơn. Các bữa ăn tự nấu không nhất thiết phải là bột, bố mẹ có thể nấu các loại súp cho con như: súp khoai tây với thịt bò xay, súp bí đỏ,… để thay đổi cách ăn cho trẻ. Bố mẹ cũng có thể cho bé ăn riêng từng loại thực phẩm. Ngoài sữa mẹ thì có thể bổ sung đạm bằng cách cho trẻ ăn thêm trứng.
Một lưu ý nữa khi cho trẻ ăn dặm là nên cho thêm dầu mỡ vào bột, súp để tránh việc trẻ bị thiếu chất béo. Bố mẹ nên tăng cường các loại trái cây chín ngọt để cung cấp vitamin cho trẻ nếu trẻ biếng ăn rau.
Câu hỏi 4: Bé biếng ăn có nên uống men tiêu hóa thường xuyên không và nên bổ sung trong bao nhiều lâu ạ?
Bác sĩ: Nếu bé mới chỉ biếng ăn trong mấy ngày và cân nặng vẫn ổn thì chưa cần thiết phải bổ sung gì cả. Chúng ta nên tìm hiểu xem nguyên nhân tại sao mà trẻ lại biếng ăn, liệu trẻ có bị viêm nhiễm gì hay chế độ ăn có gì bất hợp lý không, về giờ giấc ăn và lượng ăn của mỗi bữa, khẩu vị của bé như thế nào, mẹ đã cho bé ăn đa dạng thực phẩm chưa? Các chuyên gia luôn khuyến nghị cho bé ăn đa dạng thực phẩm. Một ngày nên ăn từ 18 loại thực phẩm trở lên thì mới đủ chất cho trẻ.
Nếu việc biếng ăn kéo dài hơn 1 tuần, đặc biệt nếu trẻ biếng ăn hơn 1 tháng thì sẽ bị chẩn đoán là có vấn đề bệnh lý và ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ, cân nặng bị ảnh hưởng thì chúng ta cần phải có các biệm pháp tác động. Nếu bố mẹ chưa thể tự giải quyết được thì nên cho trẻ đi khám ở các chuyên khoa dinh dưỡng như viện Dinh dưỡng Quốc gia. Nếu chưa có điều kiện thì bố mẹ cũng có thể tự tìm hiểu để bổ sung cho bé.
Nếu trẻ biếng ăn hơn 1 tuần rồi bố mẹ có thể cho con dùng men tiêu hóa hay men vi sinh. Men vi sinh giúp trẻ ngon miệng, tiêu hóa nhanh, chóng đói mà lại rất an toàn và dễ dùng, có thể dùng cả tháng, bổ sung hàng ngày như sữa chua.
Trong trường hợp trẻ bị gầy, có biểu hiện thiếu chất thì chúng ta có thể sử dụng men tiêu hóa. Viện Dinh dưỡng có men pepsin 150 dạng gói cho trẻ và men pepsin B1 dạng viên cho người lớn. Pepsin là một enzyme trong dịch dạ dày giúp tiêu hóa các protein. Việc tiêu hóa là cực kỳ quan trọng do nếu không tiêu hóa được đạm trẻ sẽ bị suy dinh dưỡng. Khi sử dụng men tiêu hóa chúng ta nên dùng với liều lượng vừa phải, sử dụng theo khuyến nghị, tối đa là 2-3 tuần. Nếu sử dụng lâu hơn thì nên có kiến nghị của các bác sĩ.