Với thời tiết nắng nóng oi bức như hiện nay, trẻ em rất dễ mắc các bệnh liên quan đến tiêu hóa trong đó rối loạn tiêu hóa (RLTH) là một điển hình. Đây là bệnh rất phổ biến ở trẻ lứa tuổi ăn dặm đang trong độ tuổi hiếu động và thích ăn uống tùy tiện khi sữa mẹ hoặc sữa bình không còn là nguồn dinh dưỡng duy nhất của trẻ. Chức năng tiêu hóa cũng như hệ vi sinh đường ruột của trẻ chưa hoàn chỉnh để thích ứng kịp với những thức ăn ngoài sữa .
Làm mẹ, gặp những triệu chứng bất thường về sức khỏe của con cái lúc nào cũng gây cho bạn sự lo lắng và căng thẳng,nhất là tình trạng RLTH thường xuyên của con mình. Theo con số thống kê tại Viện dinh dưỡng, ngày càng nhiều trẻ em từ 1 đến 3 tuổi bị RLTH được khám và điều trịtại bệnh viện. Thông thường các bà mẹ có thể dễ dàng nhận diện được trẻ bị RLTH khi gặp các triệu chứng sau: trướng bụng, đầy hơi, ăn không tiêu, đi ngoài phân sống, táo bón, tiêu chảy, trẻ không chịu ăn, ăn vào là ói ra, … Khi trẻ gặp RLTH nhất thiết phải có biện pháp chữa trị sớm nhất có thể, tránh để lâu gây cáctác hại lớn về sau. Bởi nhiều trẻ gặp tình trạng này tái đi tái lại kéo dài,không điều trị kịp thời sẽ ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa, hấp thu và lâu ngày sẽ bị thiếu hụt chất dinh dưỡng dẫn đến suy dinh dưỡng, chậm tăng trưởng thể chất – trí tuệ, giảm khả năng miễn dịch.
Nguyên nhân gây RLTH thì có rất nhiều, nhưng đối với trẻ em thì những nguyên nhân quan trọng dẫn đến tình trạng này là bởi:
Điều kiện vệ sinh: trẻ chưa ý thức được vấn đề vệ sinh cơ thể, vệ sinh ăn uống, nề nếp sinh hoạt và sự lây nhiễm qua tiếp xúc.
Chế độ dinh dưỡng và cách thức nuôi dạy trẻ ảnh hưởng rất lớn đến tính đa dạng của hệ vi sinh đường ruột. Chế độ dinh dưỡng không hợp lý như cho trẻ ăn dặm quá sớm (trước 6 tháng tuổi), pha sữa công thức sai quy cách, ăn các thực phẩm công nghiệp có chứa chất bảo quản, ăn quá nhiều,ăn kiêng khem quá mức, ăn thức ăn khó tiêu hoặc chế độ ăn kém đa đạng cũng làm mất cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột, loạn khuẩn đường ruột.
Sử dụng kháng sinh ở trẻ cũng thường gây RLTH sau các đợt điều trị.
Chính vì vậy cần phòng tránh RLTH bằng cách đơn giản đầu tiên thông qua thói quen sinh hoạt như: ăn uống hợp vệ sinh, rửa tay sạch để tránh vi khuẩn gây hại, tẩy giun định kỳ, chọn thực phẩm phù hợp, dễ tiêu hóa, ăn nhiều chất xơ, ít dầu mỡ, cân đối giữa chất đạm, chất đường bột, chất xơ. Chú ý việc bảo quản đồ ăn, hạn chế lưu trữ đồ ăn từ ngày này sang ngày khác.
Ngoài ra, vấn đề RLTH ở trẻ nhỏ còn do trẻ kém dung nạp đường lactose và khó tiêu hóa chất đạm. Lactose là một dạng đường có trong sữa động vật, có cả trong sữa mẹ, khi vào đến ruột sẽ chia ra thành đường glucose và galactose nhờ vào một men lactase có tại thành ruột non.Sự thiếu hụt men lactsase do hệ thống tiêu hóa còn non nớt của trẻ sẽ ảnh hưởng đến hấp thu lactose. Lactose không được thủy phân khi đến đại tràng sẽ được lên men bởi các vi khuẩn để sinh ra khí và một số acid (acid lactic, acid béo chuỗingắn: propionate, acetate, butyrate,…). Chính sự dư thừa khí trong ruột sẽ dẫn đến trướng bụng, đầy hơi gây đau bụng, khó chịu, quấy khóc ở trẻ. Lượng lactose không được hấp thu cũng có liên quan tới tiêu chảy và một số triệu chứng tiêu hóa khác.
Khó tiêu hóa đạm là nguyên nhân thứ 2
gây ra rối loạn tiêu hóa ở trẻ. Tiêu hóa đạm là sự phá vỡ các protein thành các chuỗi peptid nhỏ hơn và các acid amin tự do sau đó hấp thu qua màngvi nhung mao vào dòng máu để đưa đến gan để chuyển hóa và đưa vào trong các mô trong cơ thể. Ở những trẻ mà sự tiêu hóa đạm chưa hoàn thiện hoặc có sự thiếuvà hạn chế hoạt động của một số men phân giải đạm, nên một số protein không bị phá vỡ, sẽ bị vi khuẩn lên men và sản xuất ra khí, các acid béo và các chất khác, tạo ra khí dư trong ruột, dẫn đến những vấn đề về RLTH.
Hãy theo dõi những phản ứng của trẻ với chế độ dinh dưỡng một cách thông mình, khi thấy trẻ có những biệu hiện bất thường, các bậc phụ huynh nên đưa trẻ đến các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.